Eerder deelde ik al met je hoe ik het proeflezerproces aanpak, nu ga ik daar verder op in. In deel twee van deze schrijftip vertel ik je hoe ik proeflezer feedback verwerk en hoe ik het herschrijven aanpak.
Waar was de vorige schrijftip geëindigd? Het eerste deel van deze schrijftip eindigde ik met kleurcodes. Over hoe het je proces kan helpen door bepaalde feedback verschillende kleuren te geven. Zo organiseer je voor jezelf wat je wel en niet wil gebruiken.
Stap 1 – Herschrijven tijdens het draften
Wil je NaNoWriMo winnen? Dan is dit een slechte optie. Maar vaak wanneer ik aan een boek schrijf, kom ik tijdens het schrijven al bepaalde stukjes tegen die niet helemaal kloppen. Dus dat schrijf ik dan ook op, zodat ik er later altijd weer naar toe kan. Gaat het om een belangrijk detail en ben ik nog niet op 50%, dan ga ik soms gelijk al terug.
Stap 2 – Beschrijf de problemen van je verhaal
Wanneer ik in mijn feedback al merk dat er overeenkomsten zijn voor bepaalde stukken, dan weet ik dat ik daarop moet focussen. Zo kreeg ik laatst terug dat ik best wel wat ‘anglicisme’ gebruik, het vernederlandsen van Engelse woorden. Op die manier ga je beter opletten op bepaalde stukken.
Stap 3 – Zijn er vragen onbeantwoord?
In de feedbackronde van mijn laatste fantasy manuscript kwam naar voren dat een lezer graag een wat meer gesloten einde zou willen zien, ook al begreep ze dat het ging om een duologie. Ze vertelde dat er nog te veel vragen onbeantwoord waren voor haar om het boek met een goed gevoel af te sluiten en op z’n minst een beetje geduldig te kunnen wachten op het vervolg. Je kan in dit geval meerdere kanten op. Je kan dit feedback negeren (no go, no go, luister (bijna) altijd naar je lezers omdat zij je op dingen wijzen die je zelf niet altijd meer kan zien), je kan zelf nadenken over bepaalde onbeantwoorde vragen óf je schakelt de proeflezer een tweede keer in en vraagt die persoon om álle vragen die hij of zij nog heeft. Op deze manier krijg je een hele lijst aan mogelijke vragen waar jij mee aan de slag kan. Soms zijn dit vragen waarvan je denkt ‘dit is expres want het komt voor het volgende deel beter uit’, maar vaak zijn het vragen over plotholes, stukken met missende informatie, waar jij als schrijver overheen kijkt.
Als schrijver zit het verhaal al zo in je hoofd, dat alles logisch klinkt. Het is makkelijk uit te leggen en te verantwoorden, maar voor een nieuwe lezer die nog nooit met jouw wereld te maken heeft gehad, kan het een hoop vraagtekens opwekken. Het kan ook problemen aan het licht brengen die jij nog niet gemerkt had. Het is net als het afmaken van een boek en deze dan eerst minimaal een maand aan de kant leggen zodat je er later met een frisse blik naar kan kijken en herschrijven. Proeflezers zijn een extra frisse blik, als er iets voor hen totaal niet klopt, dan is het de moeite waard om naar hen te luisteren. Je boek wordt er alleen maar beter van.
Heb jij weleens met proeflezers gewerkt en je boek herschreven? Laat het me weten, misschien heb je wel wat tips voor mij.
Liefs,
Femke