Oma’s biografie ‘Jo: Hier heb je ’n schrepel en daar kan je beginnen’ is nu ongeveer een maand uit. Door de plattegrond die in het boek zit, krijg je al een overzicht van hoe Oude-Tonge er toen uit zag, maar wat je niet ziet, zijn de huizen zelf en de monumentale gebouwen en voorwerpen in het dorp zelf. Daarom staat deze blogpost vol met negen locaties die in het boek voorkomen, om jou een beter beeld te geven van oma’s leven in Oude-Tonge.
Het huis aan de Bastingstraat
Dit is het huis waar oma al vijfenvijftig jaar woont, het huis dat voor mij altijd hetzelfde is gebleven. Ze trok hier in vlak nadat haar jongste dochter José, mijn moeder, haar eerste verjaardag vierde. Hier op de foto zie je de nieuwe kozijnen. Het verhaal achter de verandering van de kozijnen is een verhaal an sich, iets wat we in slechts één alinea in het boek hebben aangehaald. In 2002, toen oma samen met Joke haar eerste kleinzoon in Australie opzocht, sloeg de bliksem in. Alle ramen op de bovenste verdieping sprongen. Auto’s in de straat raakten beschadigd van alle krassen en het hele blok had geen elektriciteit meer. Dat weet ik omdat ik later stage liep bij een bedrijf, die me dat vertelde.
Het huis aan de Schoolstraat
Misschien herken je de foto vanuit het boek. Dit is het huis aan de Schoolstraat, het huis waar oma is opgegroeid, waar ze de Watersnoodramp overleefde. Stel je eens voor dat je van het dak naar de dijk moet klimmen, met één stuk touw die mannen bovenop de dijk vasthielden, met kolkend water en puin onder je. Jaren later is ome Frans, de broer van oma, toch weer in dit huis gaan wonen. Dit was denk ik zodat het huis in de familie bleef, ondanks alle nare herinneringen. Vroeger kwam ik vaak in dit huis. Elke maandagochtend van groep 1 en 2, want dan reed mama stoomgoed en deden we ’s ochtends altijd een kopje koffie bij ome Frans, tante Willie en haar zus, tante Ria.
Het huis aan de Langeweg
Als je de oude foto ziet, het huis waar alleen het skelet nog van stond, en dan naar dit huis kijkt, dan lijkt het toch niet meer hetzelfde huis? Ik kan je vertellen dat dit wel de kroeg aan de Langeweg is, waar mijn opa is opgegroeid. Dat niet alleen, mijn oom kocht het daarna en mijn nichtjes Jolijn en Carlijn zijn er ook opgegroeid. Het enige dat je nog aan de kroeg en de Watersnoodramp laat denken, is het dak. Die is nog steeds schots en scheef.
De Kerkring
Dit is de kerk in de kerkring, de kerk waar omheen het dorp gebouwd is. Het meest centrale punt. Deze kerk heeft ook nog steeds sporen van de Ramp. Als je goed kijkt, die je hoe scheef de toren staan, en op de muren zie je soms nog hoe hoog het water heeft gestaan omdat er zoutsporen op achter zijn gebleven.
De kerk in de Nieuwstraat
Dit is mijn kerk, de Rooms-Katholieke kerk. De kerk waarin ik ben gedoopt, mijn communie heb gedaan, waar ik veel zaterdagavonden met oma mee naar toe ging en waar ik met kerst nog steeds naar toe ga, voor een mooie nachtmis. Al is dit wel de achterkant van de kerk, maar ik kon vanwege gekke schaduwen geen goede foto van de voorkant maken.
De Kaai
Als je het boek hebt gelezen, dan weet je wat voor gruwelijke dingen hier zijn gebeurd. Dit was de plek waar iedereen naar toe moest om geëvacueerd te worden tijdens de Watersnoodramp. Oma werd hier van haar eigen gezin gescheiden. Wil je daar meer over lezen én de foto’s uit oma’s persoonlijke archief ontvangen? Bestel dan oma’s biografie, de paperback.
Het is me niet gelukt om een goede foto van de kaai te maken. De ene keer zat het vol met mensen vanwege het goede weer, de andere keer regende het pijpenstelen.
De begraafplaats van de Watersnoodramp
Mijn dorp Oude-Tonge was het zwaarst getroffen dorp tijdens de ramp. Hier hebben ruim 300 rampslachtoffers een laatste rustplaats gekregen. Oma’s neef Reinier die dertien is geworden ligt hier ook. Vroeger durfde ik hier nooit te komen. Je kwam hier alleen als je les kreeg over de Ramp op de basisschool en met de herdenking op de eerste dag van februari. Maar je mag hier altijd komen kijken en leren wat de Ramp met het dorp gedaan heeft. Dit is het pad naar de begraafplaats.
De houten huizen in de Julianastraat
De Watersnoodramp van 1953 heeft gekke dingen met het dorp gedaan. De Julianastraat was toen de buitenste straat van het dorp, terwijl het nu een van de middelste straten is. Toen het water kwam, sloeg het zo de ene kant van de huizen van de straat weg. Met de huizen, ook veel puin, de dieren en de bewoners. Na deze gebeurtenis steunden heel veel landen de getroffen plaatsen. Zo schonk Zweden houten huizen, die je nu nog in het dorp vindt. De originele staan er ook nog, de bruine/melkachtige houten huizen. De gele houten huizen die er nu staan, zijn vervangende huizen, omdat de Ramp al meer dan 75 jaar geleden is.
De polder
Kan je het je voorstellen dat dit allemaal onder water stond? Met de Tweede Wereldoorlog tot ongeveer je knieën maar met de Watersnoodramp tot aan je nek, tot aan de bovenste traptrede. Kan je het je voorstellen dat de meubels op de begane grond tegen het plafond bonken, omdat ze geen kant op kunnen? Nu zijn het lange, gestrekte polders, met prachtig uitzicht en mooi natuurgebied. Een herinnering, dat is het zeker.
Oma’s biografie is te bestellen via mijn webshop.
Welke plekken zou je graag nog meer willen ontdekken aan de hand van oma’s biografie?
Liefs,
Femke
